Eksik kira geliri beyanına ceza!

Konutlardan elde edilen kira gelirleri beyan edilmez veya eksik beyan edilirse, konut kira geliri istisnasından yararlanılamaz. Beyan edilmesi gereken kira gelirinin bildirilmemesi halinde, mükellef adına iki kat birinci derece usulsüzlük cezası kesilir ve kira geliri takdir komisyonunca takdir edilir.

Takdir edilen gelir üzerinden, gelir vergisi ile verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Ayrıca, gecikilen her ay için yüzde 1,40 oranında gecikme faizi talep edilir.

Bu şekilde tahakkuk eden vergi, ceza ve gecikme faizi, tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir. Ödenmediği takdirde, vergi dairesince, geciken her ay için (ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesaplanır) ayrıca yüzde 1,40 oranında gecikme zammı hesaplanmak suretiyle cebren tahsili yoluna gidilir.

Elden ödenir mi?

Yaklaşık 9 yıl önce yapılan düzenleme ile elden kira ödeme devri kapandı. 500 TL ve üzerindeki konut kiraları ile tutar sınırlaması olmaksızın işyeri kiralarının banka veya PTT aracılığı ile ödenmesi gerekiyor. Kiranın banka veya PTT’ye kiralayan adına yatırıldığı tarihte kira bedeli tahsil edilmiş sayılır.

Kira bedelinin kiralayan (mal sahibi) adına icra dairesine yatırılması durumunda ise kiralayanın bilgisi olması koşulu ile kiranın ödendiği tarihte, kira bedeli tahsil edilmiş sayılır. Kira, kiralayanın onayı ve bilgisi olmadan yatırılmışsa, icra dairesi kiralayana yazı ile tebliğ eder. Bu durumda kira bedeli kiralayanın haberdar olduğu tarihte tahsil edilmiş sayılıyor.

Döviz ödemeler

Kira bedelinin döviz (yabancı para) cinsinden belirlendiği durumda, kira olarak tahsil edilen yabancı para (döviz), kiranın tahsil edildiği günkü Merkez Bankası döviz alış kuru ile değerlendirilir ve Türk parası karşılığı kira geliri sayılıyor.

Yazlık evin kirası

Yazlık evini bir süre kullanıp, boş kaldığı dönemlerde kiraya verenlerin, tahsil ettikleri kiranın yıllık tutarının 3 bin 800 TL’yi aşması halinde, kira gelirini yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edip, gelir vergisini ödemeleri gerekiyor.

Yurtdışı ayrımı var

Oturma veya çalışma izni alarak yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının Türkiye’deki gayrimenkullerinden elde ettikleri kira gelirlerini beyan edip etmeyecekleri, elde ettikleri kira gelirinin işyeri ve konut kira geliri olmasına göre değişiyor.

Diğer yandan Türkiye’de sahibi oldukları konutları kiraya verip yurtdışında oturanların, yurtdışında ödedikleri konut kirasını Türkiye’deki konut kira gelirlerinden indirimi Gelir İdaresi tarafından kabul edilmiyor.

Ancak açılan davalarda da Yargı, “ Konut olarak kiralanan gayrimenkulün mahallinin yurtiçinde veya dışında bulunmasının sonucu etkileyeceğine dair kanunda bir açıklık bulunmadığı gerekçesi ile yurtdışında işçi olarak çalışanların da bulundukları ülkelerdeki konutları için ödedikleri kira giderlerini, Türkiye’de elde ettikleri kira gelirlerinden gider olarak indirebileceklerine” karar veriyor.

Peşin tahsil eden ne yapsın?

Kira gelirlerinde elde etme, tahsil esasına bağlıdır. Yani 2016 yılına ilişkin kira bedellerinin 2016 yılında tahsil edilmiş olması halinde, tahsil edilen kira bedelleri 2016 yılının geliri sayılır. Geçmiş yıllardan kalan kira alacaklarından tahsilat yapılırsa, bu tahsilat, tahsilatın yapıldığı yılın hasılatı sayılır. Örneğin 2015 yılının kirasının 2016 yılında tahsil edilmesi halinde, 2016 yılı geliri sayılarak 25 Mart akşamına kadar verilecek gelir vergisi beyannamesiyle beyan edilmesi gerekiyor.

Bazı durumlarda kiracı, gelecek yıllara ait kira bedellerini de peşin olarak öder. Peşin tahsil edilen gelecek yıllara ait kiralar, tahsil edildikleri yılın değil, ait olduğu yılın hasılatı sayılır ve bu hasılatın ilgili yıllarda beyanı gerekir.

Örneğin, 2016 yılı Mayıs ayında 01.05.2016-30.04.2018 tarihleri arasındaki iki yıllık dönem için aylık 2.000 TL’den kiraya verilen gayrimenkulün iki yıllık kirasının (48.000 TL) peşin tahsil edilmesi halinde, kira bedelinin;

- 2016 yılına ilişkin olan 8 aylık kısmı (16.000 TL) 2016 yılının kira geliri olarak 1-25 Mart 2017 tarihinde,

- 2017 yılına ilişkin olan 12 aylık kısmı (24.000 TL) 2017 yılının kira geliri olarak 1-25 Mart 2018 tarihinde,

- 2018 yılına ilişkin olan 4 aylık kısmı (8.000 TL) ise 2018 yılının kira geliri olarak 1-25 Mart 2019 tarihinde, beyan edilecek.

Hangi sistemle beyan edilecek ?

Kira geliri beyan edilirken iki yöntemden birisi seçiliyor. Götürü gider yönteminde istisna düşüldükten sonra vergiye tabi hasılatın yüzde 15’i kadar götürü gider olarak düşülüyor ve vergi matrahı hesaplanıyor. Gerçek gider yönteminde ise belgelendirme şartı ile birçok gider kalemini gelirden düşülebiliyor. Gerçek gider usülünde 4 bin 400 TL’lik kısım dışında, ev sahibi tarafından ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör, sigorta, payı, yalıtım, onarım gibi giderler, vergiden düşülebiliyor. Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, iki yıl geçmeden gerçek gider yöntemine dönemiyor.

Beyanname nasıl veriliyor ?

Beyannameler, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilecek. Hazır Beyan Sistemi ile internette de beyanname veriliyor. Sisteme, kira geliri elde eden mükellefler kimlik bilgilerini girip ücretsiz alabilecekleri internet vergi dairesi şifresini kullanarak ve e-devletten girilebiliyor. Mükellefler, güvenlik sorularını cevaplayarak veya İnternet Vergi Dairesi şifrelerini kullanarak da sisteme giriş yapabilecek ve buradan beyannamelerini doldurup onaylayabilecek.

Güncelleme 13.11.2019 Çarşamba