Miras hukuku mal paylaşımı oranları

Miras hakkını kanunlarla güvence altına alan miras hukuku mal paylaşımı oranları neler? İşte miras hukuku mal paylaşımı oranları; 

Miras hukukunda mal paylaşımı, mülk sahibinin vefatı gerçekleştiğinde ortaya çıkan bir durum olarak karşımıza çıkıyor. Miras hukuku kanundan doğmuş olsa da, ölüme bağlı tasarruf şeklinde ortaya çıkmış olsa da, ortada bir miras hakkı ile miras payı bulunduğunda miras hukukunda mal paylaşımı devreye giriyor. Miras hukukuna göre mülklerini ve haklarını miras bırakan vefat etmedikçe miras hukuku hakkında mirasçıların henüz miras hukukuna göre 'varis' sıfatı doğmadığından miras hukukunda mal paylaşımı kapsamında dava hakkı da bulunmuyor.

Vasiyetnamenin tenfizi

Miras hukuku mal paylaşımında yasal mirasçılar şöyle belirleniyor:

- Miras bırakanın birinci derece mirasçıları, onun alt soyudur, yani çocukları da eşit olarak miras hukukuna göre mirasçıdırlar.

- Altsoyu bulunmayan mirasçıların, miras hukukuna göre mirasçıları anne ve babasıdır. Bunlar da miras hukukuna göre eşit olarak mirasçıdırlar.

- Altsoyu, anne ve babası ve onların alt soyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, büyük anne ve büyük babalarıdır. Bunlar da miras hukukuna göre eşit olarak mirasçıdırlar.

- Eğer miras bırakanın sağ kalan eşi varsa, miras hukukuna göre miras bırakan ile arasındaki miras ilişkisi farklılık gösterebiliyor.

Miras hukuku mal paylaşımı oranlarını, sağ kalan eşin mirasçılar arasında olduğu durumlarda miras hukukuna göre şöyle açıklayabiliriz:

- Miras bırakanın alt soyu ile birlikte mirasçı olursa, miras hukukuna göre mirasın dörtte biri,

- Miras bırakanın anne ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, miras hukukuna göre mirasın yarısı,

- Miras bırakanın büyük anne ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, miras hukukuna göre mirasın dörtte üçü,

- Yukarıda sayılan durumlardan hiç biri yoksa, miras hukukuna göre mirasın tamamı eşe kalır.

Miras hukukunda tenkis davası

Miras hukukunda saklı pay ne anlama geliyor?

Miras bırakanın sağlığında veya vasiyetnamesinde başkasına devredilmesine izin verilmeyen mirasın bir bölümüne saklı pay deniyor. Mahfuz hisse olarak da nitelendirilen saklı pay ise miras hukukunun 506. madde hükmünde ifade ediliyor.

Tenkis davası hangi durumlarda açılır ?

Miras bırakan yapacağı tasarruflarda yukarıdaki oranları gözetmek zorundadır. Miras hukuku kapsamında mal paylaşımında miras hukukuna göre belirlenmiş miras pay oranları ihlal edildiğinde ilgili mirasçı tenkis davasıyla saklı payını isteyebiliyor.

Miras hukuku mal paylaşımında miras payı oranları şöyle belirtiliyor :

- Altsoy için miras hukukuna göre yasal miras payının yarısı,

- Anne ve babadan her biri için miras hukukuna göre yasal miras payının dörtte biri,

- Kardeşlerden her biri için miras hukukuna göre yasal miras payının sekizde biri,

- Sağ kalan eş için, altsoy veya anne ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması halinde, miras hukukuna göre yasal miras payının tamamı,

- Diğer hallerde ise miras hukukuna göre yasal miras payının dörtte üçü miras hukuku mal paylaşımına göre miras kalıyor.

Miras hukuku mal paylaşımı oranları eş ve çocuklar arasında böyle gerçekleşiyor:

- Veraset durumunun oluşmasının ardından, miras hukukuna göre eş mirasın dörtte birini alıyor. Geri kalan mirasın dörtte üçü ise miras hukukuna göre mirasçının çocukları eşit oranda paylaşılıyor.

Miras hukukunda mal paylaşımını bir örnek vererek açıklamak gerekirse:

''800 liralık mirasın dörtte biri eşe, dörtte üçü ise çocuklara kalıyor. Bir çocuk varsa 600 lira, 2 çocuk varsa 300′er lira, 3 çocuk varsa 200′er lira, 4 çocuk varsa 150′şer lira miras alınıyor''

- Miras hukuku mal paylaşımı oranlarında eğer çocuk yok ise miras hukukuna göre eşle beraber bu sefer anne ve baba mirasçı konumuna geçiyor. Eş malın yarısını alıyor kalan yarı pay ise anne ve babaya eşit oranda dağıtılıyor.

Miras hukuku mal paylaşımına göre yasal mirasçılar kimlerdir?

'Miras hukukuna göre yasal mirasçılar kimlerdir?' sorusu vefat durumunda geride kalan kişilerin merak en sık sorduğu sorulardan bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor. Miras hukukuna göre yasal mirasçılar eş çocuklar, alt soy ve onların alt soyları, anne baba alt soyları, büyükanne büyükbabalar alt soyları, soy bağı kurulmuş evlilik dışı çocuklar (oran bakımından evlilik içi çocuklarla aynıdır), evlatlık ve alt soy olan kişilerdir. Yalnızca hiç mirasçı bırakmaksızın ölen kişinin mirası devlete kalıyor.

Miras hukuku mal paylaşımı esaslarına göre yasal mirasçılar; kan hısımlığına dayanarak yasal mirasçı olanlar, evlatlık olanların mirasçılığı, evlilik dışı hısımların mirasçılığı, sağ kalan eşin mirasçılığı, devletin mirasçılığı ve saklı payı olanların mirasçılığı olmak üzere 6 başlıkta toplanıyor.

Kan Hısımlığına Dayanarak Yasal Mirasçı Olanlar

Birinci derece mirasçılar: Miras bırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyu oluyor. Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar. Miras bırakandan önce ölmüş olan çocukların yerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alıyor.

İkinci derece mirasçılar: Altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, anne ve babasıdır. Bunlar eşit olarak mirasçı sayılıyorlar. Miras bırakandan önce ölmüş olan anne ve babanın yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alıyor. Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalıyor.

Üçüncü derece mirasçılar: Altsoyu, anne ve babası ve onların altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, büyük anne ve büyük babaları oluyor. Bunlar, eşit olarak mirasçı sayılıyorlar. Miras bırakandan önce ölmüş olan büyük anne ve büyük babaların yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alıyor.

Anne veya baba tarafından olan büyük anne ve büyük babalardan biri altsoyu bulunmaksızın miras bırakandan önce ölmüşse, ona düşen pay aynı taraftaki mirasçılara kalıyor. Anne veya baba tarafından olan büyük anne ve büyük babaların ikisi de altsoyları bulunmaksızın miras bırakandan önce ölmüşlerse, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalıyor.

Sağ kalan eş varsa, büyük anne ve büyük babalardan birinin miras bırakandan önce ölmüş olması halinde, payı kendi çocuğuna; çocuğu yoksa o taraftaki büyük anne ve büyük babaya; bir taraftaki büyük anne ve büyük babanın her ikisinin de ölmüş olmaları halinde onların payları diğer tarafa geçiyor.

Evlilik dışı hısımların mirasçılığı

Baba yönünden evlilik dışı çocuğun mirasçı olabilmesi için 2 şart bulunuyor:

Çocuk evlilik dışı doğmalıdır. Çocuk ile baba arasında soybağı kurulmalıdır. Evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veya hakim hükmüyle kurulmuş olanlar, baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olabiliyorlar.

Evlatlığın Mirasçılığı

Evlatlık ve altsoyu, evlat edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar. Aynı zamanda evlatlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam eder. Evlat edinen ve hısımları, evlatlığa mirasçı olamıyorlar.

Sağ kalan eşin mirasçılığı

Sağ kalan eşin miras alması için, miras bırakanın ölümü anında onunla evlilik bağının mevcut olması bu bağın miras bırakanın ölümü anında sona ermiş olmaması gerekiyor. Boşanmış eş miras alamıyor. Ancak, sadece Boşanma Davası açılmış olması mirasa engel olmuyor. Boşanma Davası kesinleşmeden eşlerden biri ölse, sağ kalan eş yine mirasçı oluyor. Çünkü boşanma vasi ölümle düşüyor. Ancak boşanma sebebi cana kast ise bu eşin mirasçılığına engeldir. Ayrılık Kararı’ndan dolayı ayrı yaşadıkları dönem içinde ölen eşe, diğeri mirasçı oluyor, dava devam ederken ölen eşe, mirasçı oluyor.

Eşlerden birinin ölümü halinde miras malları arasında ev eşyası veya eşlerin birlikte yaşadıkları konut varsa; sağ kalan eş, bunlar üzerinde kendisine miras hakkına mahsuben mülkiyet tanınmasını isteyebiliyor.

Devletin mirasçılığı

Mirasçı bırakmaksızın ölen kimsenin mirası devlete geçiyor.

Saklı payı olan mirasçılar

Saklı Paylı (Mahfuz Hisseli) mirasçılar, miras bırakanın alt soyu, babası, annesi, kardeşleri ve eşi oluyor. Saklı paylar, miras bırakanın ölüme bağlı bir tasarrufla ortadan kaldırması mümkün olmayan kanuni miras payına deniyor.

Gaiplik Kararında Miras

Mahkeme ilanından kişiye dair haber alınamaması durumunda gaipliğine karar verilir. Gaiplik kararı ile ölümle meydana gelen haklar kullanılabilir. Gaiplik kararıyla ölümle gerçekleşen haklara dair hükümler, ölüm tehlikesine bağlı kayıp ya da haber alınan son tarihten itibaren işletilir.

Gaiplik kararı verilmiş bir kişinin yasal mirasçıları ya da mirastan hak iddia eden kişiler, üstün hak sahipleri ya da gaibin ortaya çıkması durumunda edindikleri mal ya da hakları geri vereceklerine dair güvence göstermeleri gerekmektedir. Ölüm tehlikesi içinde kayıplarda 5 yıl, haber alınama halinde ise 15 yıl ve her durumda gaibin 100 yaşına gelmesine kadar olan süre için mirasçılar tarafından güvence verilmesi gerekmektedir.

Güncelleme 21.06.2022 Salı