Yapı kayıt belgesi iptal durumunda itiraz şekli

E devlet üzerinden başvuruyla YKB alınması yalan beyan suçunu oluşturmayacağı gibi bu yolla alınan belgede idari işlemin unsurlarından olan şekil kuralına aykırıdır.İdari işlemin genel şekil kuralı yazılılıktır ve bu kural, belgenin işlemi yapan kamu görevlisince imzalanması zorunluluğunu beraberinde getirmektedir. Ancak, e-Devlet üzerinden alınan ‘internet çıktısı’ şeklindeki yapı kayıt belgesi üzerinde, barkod, belge no, başvuru numarası ve düzenleme tarihi bulunmakla birlikte; herhangi bir imza yer almamaktadır. Bilindiği üzere imza, artık yalnızca elle atılmak zorunda değildir. 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nun 5’inci maddesine göre, “güvenli elektronik imza117, elle atılan imza ile aynı hukukî sonucu doğurur”. Ancak e-Devlet üzerinden alınan yapı kayıt belgesinde böyle bir imza da yer almamaktadır. Dolayısıyla üzerinde barkod ya da belge numarasının yer alması, belgenin şekil yönünden mevzuata uygun olduğu sonucunu doğurmamaktadır. 

Öte yandan, yapı kayıt belgesinin mevcut şekli, resmî yazışmalara118 ilişkin kuralları belirlemek amacıyla çıkarılan Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 3’üncü maddesinde yer alan “belge” tanımına da uymamaktadır. Buna Yönetmeliğe göre belge, “herhangi bir bireysel işlemin, kurumsal fonksiyonun veya kurumsal işlemin yerine getirilmesi için alınmış ya da idare tarafından hazırlanmış; içerik, ilişki ve formatı ile ait olduğu fonksiyon veya işlem için delil teşkil ederek aidiyet zincirini muhafaza eden, el yazısı ya da güvenli elektronik imza ile imzalanmış ve EBYS ya da kurumsal belge kayıt sistemleri içinde kayıt altına alınmış her türlü kayıtlı bilgi veya dokümanı” ifade etmektedir. Görüldüğü üzere, burada da dokümanın elle ya da güvenli elektronik imzayla imzalanması şartı aranmaktadır. Yapı kayıt belgesinin “belge” niteliğini haiz olmaması, Usul ve Esaslar’ın 8 ve 10’uncu maddeleri uyarınca yapılacak suç duyuruları neticesinde yapılacak soruşturmalar ve devamındaki kovuşturmalara da etki edebilecektir.

Ayrıca internet üzerinde yapılan başvurularda yapının yapım tarihi hiç bir şekilde sorulmamış bu yönüyle de ortada yalan beyan bulunmadığı gibi kanunda yazılan usul ve esaslar kişilere tebliğ ettirilip yapı kayıt belgesi düzenlenemeyecek yapılar açık bir şekilde gösterilmeyip bunlara uygulanacak yaptırımlar ve sonuçları da belirtilmemiştir

Anayasa mahkemesine göre;

Anayasa’nın 2. maddesinde yer alan hukuk devletinin temel ilkelerinden biri “belirlilik”tir. Bu ilkeye göre, kanun düzenlemelerinin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir tereddüde ve şüpheye yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olması ayrıca kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı koruyucu tedbirler içermesi de gereklidir. Belirlilik ilkesi, hukuki güvenlikle bağlantılı olup birey hangi somut eylem ve olguya hangi hukuki müeyyidenin veya neticenin bağlandığını, bunların idareye hangi müdahale yetkisini doğurduğunu bilmelidir. Birey ancak bu durumda kendisine düşen yükümlülükleri öngörebilir ve davranışlarını belirler. Hukuk güvenliği, normların öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. (Anayasa Mahkemesi 26.12.2013 gün ve E.2013/67, K2013/164) hukuk devletinin unsurları, doktorinde de belirlenmiş olup, bunlardan konuyla ilgili iki tanesi “hukuki güvenlik” ve “belirlilik” ilkeleridir. Bireyin devlete güven duyması, ancak hukuki güveliğin sağlandığı bir hukuk devleti düzeninde mümkün olabilecektir. Anayasada öngörülen temel ve hürriyetlerin kullanılması ve insan haklarının insan hayatına egemen kılması için Devlet, bireylerin hukuka olan inançlarını ve güvenlerini korumakla yükümlüdür. Öte  yandan E-Devlet Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, Madde 4/1-c: “e-Devlet hizmeti: Hizmet süreçlerinin vatandaş odaklı olarak yeniden yapılandırılmasını da içerecek şekilde, kurumlar arası veri paylaşımı esasına dayalı olarak yürütülmesi için kurumlar tarafından, hızlı, güvenli, etkili, verimli, şeffaf ve hesap verebilir, temel hak ve özgürlüklere riayet edilerek ve mahremiyet gözetilecek şekilde elektronik ortama aktarılan her bir kamu hizmetini,” ifade eder denilmekte olup söz konusu  e devlet üzerinden başvuru prosedürü anayasaya ve e devlet yönetmeliğine  aykırılık teşkil etmektedir. İnternet üzerinden başvurularda idare kendinden kaynaklanan hatalardan dolayı vatandaşı yeterince bilgilendirmeyerek hatalı başvurulara sebep olmuştur ykb belgesi alanlar bu belgelere güvenip yapılarının bundan sonraki hukuki durumlarına güvenip maddi manevi hakli beklentiye girmişlerdir bu gibi durumlarda müesses vaziyet şartları oluşmuş olup idari işlemlere nasıl kisiler  60  gün içinde dava açabiliyorsa idarede hukuki olmayan yanlı işlem sebebiyle yaptığı işlemi 60 gün içinde geri alabilmektedir suresi dışında yapılan işlemler nasıl idareyi haksız da olsa yapay bir koruma sağlıyorsa  anayasanın eşitlik ilkesi gereği kisiler içinde ayni korumayı sağlamaktadır. Öte yandan kanunlar çıktığı zaman ve sonrası için etkili olup resmi gazetede yayınlanınca yürürlüğe girer. İmar barışı 2018 haziran ayında çıkmış olup 2017 aralık ayına kadar yapılan bütün yapıları sene ayrımı olmaksızın kapsayıp çıkmasından çok kısa bir sure olan 4 ayı kapsamamıştır kanun koyucu her ne kadar takdir yetkisine sahip olsa da bu yetkiyi hak ve nesafet kuralları dışında makul ölçüde kamu yararını gözeterek kullanabilir milyonlarca yıkılacak durumda olan yapılarla milyarlarca rant elde edilen yapıları affedip 4 ay gibi kısa bir sureyi kapsam dışı bırakması, avm otel gökdelen yapanları kamu arazisi işgalcilerini ödüllendirmesi ortada olduğuna göre bu kısıtlamada kamu yararı olduğu söylenemez  eşitlik ilkesi fırsatlarda yararlarda ödevlerde  eşitliği emreder ayni hukuki durumda bulunanlara ayni farklı hukuki durumlarda bulunanlara farklı kurallar uygulanır söz konusu yasa maddesiyle haziran 2018 e kadar  ayni hukuki durumda bulunanlar farklı hukuki durumlara dönüşmüştür bu sebeple 2017 aralık ayı ibaresi anayasanın eşitlik ilkesine aykırıdır. Yapı kayıt belgesi iptal olan arkadaşlar idare mahkemesine bu itirazlarla başvurup anayasaya aykırılık iddiasında bulunabilir.

Güncelleme: 22.06.2022 Çarşamba